Τάβλι ιστορικά στοιχεία

ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΕΑΣ - ΟΙΚΙΑΚΑ ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ

Τάβλι το αγαπημένο παιχνίδι της παρέας

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΑΒΛΙ

Το τάβλι είναι ένα από τα αρχαιότερα τυχερά παιγνίδια. Υπάρχουν ευρήματα και αναφορές σε όλη την ανατολική μεσόγειο για παιγνίδια που μοιάζουν λιγότερο ή περισσότερο με το σημερινό τάβλι. Το αρχαιότερο τάβλι έχει βρεθεί στις ανασκαφές της Ουρ, που είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις στον κόσμο. Όλοι οι αρχαίοι λαοί της Μεσοποταμίας φαίνεται ότι έπαιζαν τάβλι. Στην αρχαία Αίγυπτο παιζόταν μια παραλλαγή, το Senet, χωρίς ζάρια, αλλά με την ίδια φιλοσοφία. Ένα αρχαίο Περσικό παιγνίδι το Takhteh Nard, φαίνεται να ανήκει στους προγόνους του ταβλιού.

Στην αρχαία Ελλάδα το τάβλι ήταν γνωστό από τα ομηρικά χρόνια και υπάρχουν αναφορές για τους μνηστήρες της Πηνελόπης, που ανάμεσα στις άλλες διασκεδάσεις τους έπαιζαν τάβλι για να περνάει ευχάριστα η ώρα μέχρι να αποφασίσει η Πηνελόπη ποιον θα παντρευτεί. Τον ίδιο καιρό, στα ακρογιάλια της Τροίας, οι πολιορκητές έπαιζαν το ταβλάκι τους (10 χρόνια πολιορκίας ήταν αυτά!).

Μάλιστα αναφέρεται ότι ο Παλαμήδης είναι αυτός στον οποίο ανήκει η πατρότητα του παιγνιδιού, ή τουλάχιστον καθόρισε κάποιους από τους κανόνες του. Υπάρχουν επίσης αναφορές για την πατρότητα του παιγνιδιού, που την αποδίδουν στους Λυδούς. Σε κάθε περίπτωση πάντως, αν κρίνω από την δημοτικότητα του παιγνιδιού στην Ελλάδα ανάμεσα σε όλες τις ηλικίες και τις κοινωνικές τάξεις, πρέπει οι αρχαίοι έλληνες κάπου να έχουν βάλει το χεράκι τους, τουλάχιστον στην εξέλιξη και την διαμόρφωση του παιγνιδιού.

Μάλιστα είναι πολλές και γνωστές οι παραστάσεις σε αρχαιοελληνικά κεραμικά που τώρα ζάρια παίζουν; τάβλι παίζουν; δεν μπορείς να το πεις και με σιγουριά. Το παιγνίδι πέρασε με την σειρά του στα χέρια των Ρωμαίων, που το έπαιζαν με το όνομα Ludus Duodecim Scriptorum. Στα χρόνια του μεσαίωνα, οι λατινομαθείς το ονόμασαν Tabula, που σημαίνει τραπέζι ή ίσια σανίδα και αργότερα Tavola Reale.

Στη γλώσσα μας από την ορολογία αυτή, μας έχει μείνει η τάβλα και φυσικά η ονομασία του παιγνιδιού τάβλι. Στην Αγγλία το παιγνίδι λέγονταν tables, στην Ισπανία Tablas Reales, μέχρι να αποκτήσει την σημερινή αγγλοσαξωνική του διεθνή ονομασία backgammon. Από όλες τις ονομασίες που έχει το τάβλι στις διάφορες χώρες, μου αρέσει πιο πολύ η ονομασία των Γάλλων, που το ονομάζουν Tric-trac και είναι καθαρά ηχητική απόδοση του παιγνιδιού επηρεασμένη από τον ήχο που κάνουν τα ζάρια. Οι Γιαπωνέζοι το τάβλι το λένε Sugoroku και το αναφέρω για το ποιητικό του πράγματος.

Η εκκλησία φαίνεται πως δεν έβλεπε με καλό μάτι το τάβλι και έτσι τον 15ο αιώνα στην Αγγλία είχαμε και απαγορεύσεις, όπως και διαταγή για κάψιμο όλων των πινακίδων του ταβλιού. Αυτό οδήγησε στην σημερινή μορφή της πινακίδας, ώστε να μπορεί να διπλωθεί και να καμουφλαριστεί σε ένα ράφι, δήθεν σαν βιβλίο. Αργότερα όμως, αποκαταστάθηκε και έτσι απέκτησε μεγαλύτερη δημοτικότητα, ειδικά στην Αμερική που μετανάστευσε μαζί με τους πρώτους άποικους.

Το 1745, ο Edmond Hoyle, συγγραφέας ειδικός στα τυχερά παιγνίδια ανάμεσα στις άλλες πραγματείες του, έγραψε και μια για το τάβλι κωδικοποιώντας τους κανόνες και τον σωστό τρόπο παιξίματος. Από τότε, δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα, μέχρι το 1925, που προστέθηκε ο κανόνας του διπλασιασμού στο αγγλοσαξωνικό τάβλι και το έκανε πιο τζογαδόρικο. Και τελειώνω με την αναφορά για τα τελευταία χρόνια, που έχει δοθεί η δυνατότητα, από πολλές εταιρείες και website να μπορείς να παίζεις τάβλι από την άνεση τους σπιτιού σου με αντιπάλους από όλο τον κόσμο, μέσω internet. Το τάβλι στο ίντερνετ πραγματικά εκτόξευσε την δημοτικότητα του παιχνιδιού στα ύψη...

ΤΑΒΛΙ ΙΣΤΟΡΙΑ